Przegląd Podatku Dochodowego nr 1 (553) z dnia 1.01.2022

Spłata rat leasingowych po utracie przedmiotu leasingu

Spółka z o.o. na podstawie umowy leasingu operacyjnego wykorzystywała w firmie samochód ciężarowy. W wyniku wypadku uległ on całkowitemu zniszczeniu (zawinił kierowca innego pojazdu). W związku z utratą pojazdu, a tym samym wygaśnięciem umowy leasingu, spółka zobowiązana była uiścić niespłacone raty leasingowe (obowiązek taki wynikał z treści umowy). Czy ma prawo zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów?

Raty leasingowe, o których mowa w pytaniu spółka ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Przepisy Kodeksu cywilnego normujące umowę leasingu (art. 709¹-709¹⁸ K.c.) przewidują, że jeśli rzecz po jej wydaniu korzystającemu (leasingobiorcy) została utracona z powodu okoliczności, za które finansujący (leasingodawca) nie ponosi odpowiedzialności, umowa leasingu wygasa. Korzystający powinien niezwłocznie zawiadomić finansującego o utracie rzeczy. Finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu oraz z tytułu ubezpieczenia rzeczy, a także naprawienia szkody.

W analizowanej sytuacji leasingobiorca z tytułu wygaśnięcia umowy leasingu w związku z utratą leasingowanej rzeczy został zobowiązany do wniesienia na rzecz leasingodawcy pozostałych, niezapłaconych rat leasingu. Takie koszty na gruncie podatku dochodowego należy rozpatrywać w oparciu o ogólną definicję kosztów uzyskania przychodów zawartą w art. 15 ust. 1 updop. Zgodnie z nią kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 updop. Analiza tego przepisu prowadzi do wniosku, że aby zakwalifikować dany wydatek do kosztów podatkowych, musi on służyć osiągnięciu przychodów lub zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów. Poza tym pomimo istnienia takiego związku nie może on figurować w katalogu kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 updop.

W analizowanym przypadku mamy do czynienia z sytuacją poniesienia kosztów związanych z leasingiem, w okresie, w którym przedmiot leasingu nie może już przyczyniać się do osiągania przez firmę (leasingobiorcę) przychodów. Nie przesądza to jednak o braku możliwości uwzględnienia takich wydatków w kosztach podatkowych. Należy bowiem zauważyć, że obowiązek ich poniesienia wynikał wprost z umowy leasingu. Poza tym w przypadku niedokonania płatności, spółka narażałaby się na sankcje prawne skutkujące koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów. W tej sytuacji spłata pozostałych rat leasingowych miała na celu zabezpieczenie źródła przychodów, trzeba więc uznać, że poniesione w związku z tym koszty wypełniają definicję kosztów uzyskania przychodów określoną w art. 15 ust. 1 updop. Należy też dodać, że tego rodzaju koszty nie figurują w katalogu kosztów niepodatkowych zawartym w art. 16 ust. 1 updop.

Do podobnej sytuacji odniósł się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 6 marca 2017 r., nr 2641-IBPB-1-2.4510.4.2017.1.BKD. Uznał w niej, że: "Opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego stanowią koszt uzyskania przychodów, o ile umowa leasingu spełnia warunki wynikające z przepisów art. 17b ust. 1 updop. Nie ma decydującego znaczenia, czy opłaty te ponoszone są w trakcie trwania umowy, czy też po jej zakończeniu. W dalszym ciągu są to bowiem opłaty leasingowe wynikające z umowy leasingu, które korzystający musi uiścić. Jeżeli zatem w wyniku zdarzenia losowego przedmiot leasingu zostaje skradziony, to kwota pozostająca do spłaty z tytułu umowy leasingu może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Nie jest to już opłata za korzystanie z przedmiotu leasingu, lecz korzystający podpisując umowę leasingową zobowiązuje się do poniesienia takiej opłaty w określonych sytuacjach by móc korzystać z przedmiotu leasingu. Zatem, jeżeli Wnioskodawca poniósł wydatki o jakich mowa we wniosku, to wydatki te można uznać za wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów i tym samym można zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów. Stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe".